కడపజిల్లాపై ఉర్దూ ప్రభావం

క్రీ.శ.17 వ శతాబ్దం నుండి ఈ జిల్లాను మహమ్మదీయులు ఆక్రమించుకున్నారు. అప్పటినుంచి సిద్ధవటం, గండికోట, కడప ప్రాంతాలు ‘మయానా నవాబుల’ అధీనంలో ఉండేవి. వీరి పాలనా ప్రభావంవల్ల కొన్ని గ్రామనామాలు, వాడుక పదాలు ఉర్దూ భాషకు లోనైనాయి. ఇప్పటికీ ఈ జిల్లాలోని కొన్ని ప్రాంతాలకు వారి పేర్లే నిలిచిపోయాయి. ఉదాహరణకు ఖాజీపేట, ఇబ్రహీంపేట, సాలాబాద్‌. నేక్‌నామ్‌ఖాన్‌ పేరుమీద ఏర్పడిన నేక్‌నామాబాద్‌ ఇప్పటి కడప.

ఈ జిల్లాలో ‘మల్లయుద్ధం’ వంటి క్రీడల్ని నేర్చుకునే స్థలాలను ఇప్పటికీ ‘తాలెం కొట్టం’ అని పిలుస్తుంటారు. తాలింఖానా నుండి ఏర్పడిందే తాలెం కొట్టం.

ఏక్‌ దమ్మున – ‘ఏక్‌ దమ్మున అంత డబ్బు ఎక్కడ నుండి వస్తుంది’ అనే ప్రయోగం ఈ ప్రాంతంలో ఎక్కువగా వినపడుతూ ఉంటుంది. ‘ఏక్‌ దమ్మున’ అంటే ‘ఉన్నట్లుండి, ఒక్కసారిగా’ అని అర్థం.

లడాయి – ‘లడాయికి పోయి కొంపమీదకు తెచ్చుకున్నాడు’ అని ప్రయోగం. ‘గొప్పలకు పోయి కష్టాలు కొనితెచ్చుకున్నాడు’ అని అర్థం. లడాయి అంటే కొట్లాట, గొడవ అని అర్థం. తనను తాను గొప్పగా చెప్పుకునే సందర్భంలో ‘బడాయి’ అని వాడుక.

తకరారు – ‘వానితో పెద్ద తకరారుగా ఉంది’ అని ప్రయోగం ఉంది. ‘తకరారు’ అంటే ‘వాదులాట’ అని అర్థం.

బరాబర్‌ – ‘మొత్తం డబ్బును బరాబర్‌ గా పంచాలి’ అని ప్రయోగం. ‘బరాబర్‌’ అంటే ‘సరిసమానం’ అని అర్థం.

జమాబంధి – ‘పది ఎకరాల జమాబంధి మొత్తం ఇచ్చాడా?’ అని ప్రయోగం. ‘జమాబంధి’అంటే ‘భూమి శిస్తు వసూలు చేయడం’ అని అర్థం.

అమల్‌ – అములు – అమలైంది గా మారింది

ఇనాం – మాన్యం అని అర్థం. (ఈ భూమి దేవుని ఇనాం అంటే దేవుని మాన్యం అని అర్థం)

ఇలాకా – సంబంధం ( నీవు ఎవరి ఇలాకా రా అబ్బీ? అని ప్రయోగం)

కస్బా – కసుబా – అంటే పెద్దస్థలం అని అర్థం.

కత్త్వ – కత్తువ – కట్టవ – ఆనకట్ట ( ఆనకట్టను ఈ ప్రాంతంలో కట్టవ అని పిలుస్తారు)

తహసీలుదారు – అమలుచేసేవాడు

మౌజె – మవుంజె – ఊరు, పల్లె (కడపజిల్లా కరణాలు (వి.ఆర్‌.ఓ) లు మౌవుంజె పదాన్ని ఎక్కువగా వాడేవారు)

కర్బారు – కారుబారు – వ్యవసాయం (ఈ కారు ఏ పంట వేద్దాము అని ప్రయోగం అంటే ఈ దఫావేసే పంట అని అర్థం)

ముఖాసా – ముకాసా – జీవనానికి ఇచ్చే గ్రామం

– సి శివారెడ్డి

[author title=”రచయిత గురించి” image=”https://kadapa.info/gallery/albums/userpics/10001/siva.jpg”]

కడపలోని సిపి బ్రౌన్ భాషా పరిశోధనా కేంద్రంలో సహాయ పరిశోధకుడిగా పనిచేస్తున్న శివారెడ్డి వివిధ అంశాలకు సంబంధించి పలు సదస్సులలో పత్రాలు సమర్పించారు. వీరు రాసిన వ్యాసాలూ వివిధ పత్రికలలో అచ్చయినాయి. పెండ్లిమర్రి మండలంలోని ‘సోగలపల్లె’ వీరి స్వస్థలం.

[/author]